przewodnik.html

Zwiedzając przed laty - jeszcze jako kleryk - "swoją katedrę", z ust znanego mi i cenionego przeze mnie kapłana, ks. inf. Romana Kostynowicza, usłyszałem niezapomniane słowa odnoszące się do otaczającej nas rzeczywistości w tym szczególnie do sztuki, "widzę to, co wiem". Jeszcze raz potwierdza się w tym stwierdzeniu sakramentalna prawda o jedności słowa i znaku, wiedzy i przedmiotu, obrazu, wydarzenia. Niniejszy przewodnik powstały ze świadomością tej jedności niech nam przybliży to co uratowano przed patyną historii.

Katedra pw. św. Jana Chrzciciela jest najstarszy zabytkiem architektury sakralnej i zarazem murowanej na terenie Pomorza Zachodniego. Jej powstanie zawdzięczamy misji chrystianizacyjnej św. Ottona z Bambergu, podczas której w roku 1124 wzniesiono drewnianą świątynię misyjną na placu przed grodem Camyn. W roku 1140 utworzono biskupstwo misyjne z siedzibą w Wolinie przeniesione następnie w roku 1176 do Kamienia. Dnia 15 sierpnia 1176 roku w święto Matki Bożej Wniebowziętej na miejscu wcześniejszej świątyni położono kamień węgielny pod budowę romańskiej bazyliki - przyszłej katedry biskupa diecezji kamieńskiej. W dokumencie fundacyjnym książę Kazimierz I, przekazał na rzecz nowo powstającej świątyni teren podgrodzia nazwany później osiedlem biskupim. Otoczony był on początkowo groblą, później palisadą, a wreszcie, w XIV wieku, wysokim na 12 metrów murem ceglano-kamiennym z 3 basztami: biskupią, katedralną i kapitulną oraz fosą. Nazwa tej ostatniej związana jest ściśle z drugą fundacją księcia Kazimierza - ustanowieniem kapituły - kolegium kanoników katedralnych. Akty te poświadczyli swoimi podpisami świadkowie: opat Helmwighus ze Słupska nad Pianą, opat Buerhardus z Kołbacza, opat Wolterus z Uznamia, kasztelan kamieński Zawist, książę Kazimierz, opat Herman z Dargunu, biskup kamieński Konrad wraz z kanonikami Konradem, Gerardem i Reinerem oraz możni z Gickowa i Dymina. Podczas prowadzonych dotychczas w katedrze i jej obrębie prac archeologiczno-architektonicznych, nie natrafiono na pozostałości drewnianego kościoła misyjnego, stąd przypuszcza się, że kościół ten rozebrano lub że katedra spoczęła strukturalnie na tej wcześniejszej świątyni. Plan budowy katedry przewidywał trzyprzęsłową bazylikę romańską z obszernym transeptem i chórem zakończonym półokrągłą absydą. Realizacja tego projektu trwała (z późniejszymi zmianami) do przełomu XIV i XV wieku i chronologicznie przedstawiała się następująco.

1176	Przeniesienie stolicy biskupiej do Kamienia. Rozpoczęcie prac przy bazylice romańskiej z obszernym transeptem i chórem.
1180-1210	Budowa prezbiterium z cegły - do połowy wysokości w formie romańskiej. Nieco później budowa górnej części w formie wczesnogotyckiej.
1210-1250	Wzniesienie transeptu i zakrystii od północy. Dobudowanie małego kapitularza przy południowym skrzydle transeptu.
1250	Budowa portalu w transepcie południowym z rzeźbionymi archiwoltami i tympanonem z Adoracją Baranka. Budowa tamże kruchty (paradyża).
1308	Częściowe zniszczenie i splądrowanie katedry przez wojska brandenburskie.
1310	Budowa krużganków po północnej stronie, ok. 1325-50 nad skrzydłem wschodnim pomieszczenie gotyckie (późniejszy skarbiec) z malowidłami ściennymi. Budowa krużganka zwęziła zaprojektowaną szerokość bocznej nawy północnej.
przed 1320	Malowidło na sklepieniu prezbiterium i w konsze Absydy.
przed 1330	Stalle kanonickie, granitowa chrzcielnica, wielki krucyfiks mistyczny (obecnie w Muzeum Narodowym w Szczecinie).
1330-1385	Budowa korpusu bazylikowego, gotyckiego na fundamencie romańskim i wieży (pierwotnie bez wejścia), ceglanego lektorium przed prezbiterium.
1332-1400	Fundacja wielu ołtarzy.
ok. 1382	Pierwsze organy.
przed 1410	Wzniesienie ażurowej attyki ceglanej nad nawą południową.
przed 1419	Budowa kaplicy Lepelów (św. Jana) przy południowym skrzydle transeptu.
ok. 1480	Fundacja wielkiego ołtarza przedstawiającego sceny z życia Najświętszej Marii Panny, św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna oraz fundacja figur gotyckich św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty. Umieszczenie w tęczy prezbiterium wielkiego krucyfiksu.
XV wiek	Fundacja wielu ołtarzy.
kon. XV wieku	Budowa obecnego kapitularza wspartego na jednej kolumnie.
1485	Drugie organy fundacji biskupa Benedykta von Wallensteina (zburzone w 1637 roku przez wojska gen. A. Wallensteina.
1666	Projekt konserwacji i nowego sprzętu barokowego w katedrze.
1669-1672	Budowa obecnych organów według dyspozycji Breyera ze Stargardu, następnie budowane przez M. Berigela, naprawiane w początkach XVIII i połowie XIX wieku. Nowy instrument zbudowany w 1888 roku przez B. Gruneberga ze Szczecina z zachowaniem prospektu barokowego.
1682	Fundacja ambony.
1683	Fundacja kraty lektoryjnej i ołtarza barokowego z obrazem Chrystusa przed Piłatem według sztychu Rembrandta.
1684	Fundacja kraty okalającej chrzcielnicę.
1802	Zburzenie wieży.
1855	Restauracja katedry pod nadzorem V. Quasta i budowa nowej wieży.
1934	Restauracja katedry i przebudowa obecnej wieży.
1945	Wykonanie ołtarza dla barokowego obrazu Ukrzyżowanego z Brzozdowiec (diec. Lwowska).
1962 n.	Rekatolizacja i regotyzacja katedry pod nadzorem ks. kons. mgr Romana Kostynowicza.
1968	Oganizacja wystawy w Muzeum Katedralnym w pomieszczeniach dawnego skarbca.

Strona utworzona dnia 28-02-2003 przy pomocy programu Pajączek Light