Wieża




We wczesnym chrześcijaństwie była to z reguły budowla wolno stojąca, niezbyt wysoka, pełniąca rolę dzwonnicy. Od V wieku w Syrii wieżę wbudowywano w fasadę świątyni. W Europie Północnej wieże zachodnie wznoszono od IX wieku. Styl romański we Francji i Niemczech preferował budowle wielowieżowe. W gotyku zredukowano ich ilość do 1-2. Wieże wznoszono na planie koła, owalu, prostokąta lub wieloboku. W zależności od pełnionej funkcji wyróżnia się różne rodzaje wież, między innymi: obronne, mieszkalne, bramne, ratuszowe, kościelne.

Znane nam dzisiaj źródła nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, czy pierwotne założenie przewidywało wybudowanie wieży zachodniej, czy też wzorem kościołów cysterskich katedra kamieńska miała być budowlą bezwieżowa? Faktem jest, że o istnieniu wieży dowiadujemy się dopiero z dokumentu pochodzącego z 1517 roku. Jej bryłę znamy z kolei z XVII wiecznych planów i widoków.





Pierwotna wieża miała formę gotycką i zbudowana była na planie kwadratu na osi nawy głównej. Wielokrotnie była niszczona przez pożary, a kolejne odbudowy zmieniały jej formę. W latach 1847-50 zmniejszono jej podstawę o połowę i nadano neogotycka formę z wysmukłym hełmem i czterema narożnymi wieżyczkami. W roku 1934 rozebrano górną kondygnację wieży wraz z hełmem i poszerzając ją do obecnego stanu, przykryto czterospadowym dachem. Tym sposobem starano się nawiązać do tradycji pomorskiego masywu zachodniego.

Obecna wieża wzniesiona na planie prostokąta posiada trzy kondygnacje, z których tylko dolna jest przesklepiona. W podstawie wieży znajdują się portalowe wejścia do wnętrza świątyni. Portal zewnętrzny ostrołukowy, o rozglifionych i profilowanych ościeżach, umieszczono w płytkiej ostrołukowej wnęce i zwieńczono wimpergą. Ślady zamurowanych okien powyżej tego portalu wskazywać mogą na to, iż pierwotnie portal znajdował się w licu ściany i pozbawiony był wimpergi. Ponad portalem znajduje się dużych rozmiarów rozeta z maswerkiem i witrażowym oszkleniem. Portal wewnętrzny posiada ostrołukowe, proste ościeża.

Wnętrze podstawy wieży podzielone jest na dwa, prostokątne w planie przęsła, rozdzielone ostrołukowym, profilowanym gurtem. Każde przęsło zamknięte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym, którego żebra spoczywają na ceramicznych głowicach, dalej przechodzą w służki oparte o kostkowe bazy.


XIX wieczna bryła wieży


Wieża zachodnia


W południowej części dolnej kondygnacji, znajduje się ostrołukowe wejście na spiralny ciąg komunikacyjny, prowadzący na emporę organową i wyższe kondygnacje. Obok wejścia umieszczono starą chrzcielnicę, która spełnia obecnie funkcję kropielnicy. Kondygnacja środkowa, o wyraźnie ażurowej konstrukcji, spełnia funkcję dzwonnicy. Tutaj zlokalizowano wszystkie dzwony, zarówno główne jak i zegarowe.

Katedra posiada obecnie trzy dzwony o znacznych rozmiarach. Pierwotnie uruchamiane były ręcznie z przyziemia, za pomocą lin przeciągniętych przez otwory w sklepieniu. Później zamontowano napęd elektryczny, który ulegał częstym awariom. Niestety - co trzeba z wielka przykrością stwierdzić - w ostatnich latach dzwony zastąpione elektroniką całkowicie zamilkły. Szkoda, że głos, który przez wieki wyznaczał rytm życia miasta i kościoła, stanowiąc jego serce i to nie tylko spiżowe, umilkł. Mam nadzieję, że nie na długo.

Należałoby jedynie zadbać o nowy, niezawodny napęd i ponownie uruchomić dzwony. Dobrze że ktoś nie wpadł na podobny pomysł zastąpienia katedralnych organów cudeńkami z YAMAHY, czy JOHANNUSA. Niechybnie byłoby to oznaką końca świata.




Podobny do dzwonów los, spotkał stary mechanizm zegarowy, zlokalizowany na ostatniej kondygnacji wieży. Jeszcze do niedawna poruszał on wskazówki zegara, wymierzające kwadranse i godziny - upływający czas życia miasta i jego mieszkańców. Dzisiaj zakurzony i bezczynny czeka cierpliwie na swego restauratora i opiekuna.

Warto byłoby ponownie ożywić zamarłe tryby, tym bardziej, że i współczesny, elektroniczny mechanizm, zastygł w bezruchu. Szkoda też, że to, co w innych krajach jest atrakcją przyciągającą rzesze zwiedzających, przez nas nie potrafi być docenione i wykorzystane, ulegając często nieodwracalnemu zniszczeniu.

Z drugiej kondygnacji wchodzi się na poddasze nawy głównej. Można tu zobaczyć kopuły sklepień i starą, potężną, więźbę dachową wykonaną w całości z drewna. Wyżej już tylko drewniana więźba hełmu wieży, zwieńczonego krzyżem.




Wejście na ciąg komunikacyjny








kliknij wybrany odsyłacz

Strona utworzona dnia 28-02-2003 przy pomocy programu Pajączek Light